Toos Lenderink

Boeren hebben absoluut geen saai beroep. Is het geen droogte, CO2-uitstoot of stikstofdiscussie, dan is het wel de veranderende wet- en regelgeving. Op proefboerderij de Marke in Hengelo Gelderland wordt al jaren samengewerkt met Wageningen Universiteit om boeren te ondersteunen. Het is niet ongewoon dat landelijk of Europees beleid wordt aangepast vanwege hun bevindingen. In 2014 ging de boerenvereniging Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers (VKA) als project vanuit de Marke van start. Er wordt van en met elkaar geleerd en data verzameld. 350 boeren in de regio doen bedrijfsvoering op basis van kringloophuishouding. Leden van de VKA zijn vooral melkveehouders en loonwerkers. De regio Achterhoek is zelfs als agro-innovatieregio aangemerkt. Anton Baks en Henk Oldenhave uit Slangenburg doen hieraan mee en vertellen hun verhaal.

Henk, die aan de Goorstraat woont en Anton kennen elkaar sinds Anton acht jaar geleden aan de Kommendijk zijn bedrijf startte. Ze hebben dezelfde interesses en gaan vaak samen op pad. Ze zijn zo’n zes jaar geleden lid geworden van een studiegroep kringloopwijzer (KLW) omdat het interessant leek en school was ook al weer zolang geleden. Je leert er van elkaar en stimuleert elkaar. Hoe kun je het beste efficiënt met stikstof en fosfaat omgaan, minder mineralen gebruiken en toch een goede opbrengst halen? Zo’n studiegroep van 10 tot 12 personen bestaat uit boeren uit dezelfde regio die via huiskamerbijeenkomsten contact hebben. Elke groep heeft zijn eigen studiebegeleider. Het is zeker geen eliteclubje.

Meten is weten

Veel gegevens worden bijgehouden en in grafieken verwerkt, bijvoorbeeld inkopen als kunstmest en voer. Ook Vitens is er bij betrokken en levert gemeten waardes in het grondwater aan. Al deze data wordt met elkaar vergeleken. De droogte van de afgelopen twee jaar heeft de balans negatief beïnvloed: mineralen zijn wel op het land gebracht en maïs is gezaaid, maar door de droogte is er weinig opbrengst. Er moest voer bijgekocht worden; weer een negatief effect.

Binnen een studieclub gaat iedereen op zijn eigen manier aan het experimenteren. Iemand is bezig om dierlijke mest als vervanger van kunstmest in te zetten. Anton experimenteert met voederbieten en weer een ander heeft een sensor voorop de grasmaaier gemonteerd om tot precisielandbouw te komen. De zelfstandige ondernemers komen bij elkaar op hun bedrijf en bespreken de resultaten. Rond de keukentafel wordt dan gesproken over de eigen ervaringen en bijvoorbeeld over nieuwe regels, bemestingsplannen of CO2-uitstootvermindering. Anton en Henk doen hier al meerdere jaren aan mee en zien er niet alleen het nut van in, ze hebben het ook gezellig met elkaar. Zij leveren al die jaren veel bedrijfsgegevens aan: onder andere voorraden, klimaatmodule, gebruik energiescan, etc. Beide leveren melk aan Friesland Campina en sinds kort eist deze melkcoöperatie dat iedere melkveehouder de kringloopwijzer (klw) invult. Henk en Anton zijn al gewend om veel gegevens bij te houden en te delen. Maar een flink aantal bedrijven heeft hier moeite mee, vooral met het verplichtende karakter. Als je de klw niet inlevert wordt de melk namelijk geweigerd.

Toekomstvisie

Er bestaan plannen om natuurgebied De Zumpe te verbinden met Slangenburg. Dit zou kunnen betekenen dat ze beiden hun bedrijf moeten opofferen aan de natuur. Begrijpelijk dat dit grote zorgen voor de toekomst geeft. Anton zit hier totaal niet op te wachten; hij is al een keer verhuisd voor natuurontwikkeling vanuit natura2000 gebied ‘Stelkampsveld’ en wenst dit niet nog een keer mee te maken.

Henk wil graag dat zijn bedrijf in de toekomst overdraagbaar is. Beide boeren benadrukken dat er al heel veel verbeterd is wat betreft milieu en uitstoot. “Deze positieve bijdrage zou door de consument en de beleidsmakers wel eens wat meer gewaardeerd mogen worden”, aldus Anton en Henk.