Karin Wensink
Op 1 januari 2022 moet (landelijk) de Omgevingswet in werking gaan treden. De nieuwe wet moet zorgen voor een samenhangende aanpak van de leefomgeving, ruimte voor lokaal maatwerk en betere en snellere besluitvorming. Daarnaast wordt participatie bevorderd, door burgers en ondernemers zo goed mogelijk te betrekken bij de ontwikkeling van de leefomgeving. Alle gemeenten zijn verplicht om ook een Omgevingsvisie vast te stellen. Daarin wordt vastgelegd hoe de gemeente binnen het kader van de wet op lokaal niveau haar gebied wil inrichten. De gemeente Doetinchem heeft ervoor gekozen om deze Omgevingsvisie in maximale samenspraak vorm te geven door binnen 11 deelgebieden in gesprek te gaan met haar inwoners en bedrijven.
De gemeente heeft daarbij groots uitgepakt. Alle zes wethouders hebben een of meer deelgebieden ‘geadopteerd’, ambtenaren zijn vrijgemaakt voor inbreng en er zijn externe bureaus ingeschakeld om informatie uit het gebied op te halen en het proces van inspraak te stroomlijnen via ontwerpend onderzoek. Ontwerpend onderzoek houdt in dat je door het tekenen op kaarten en visualiseren van ideeën een steeds beter beeld krijgt van de kansen voor de toekomst. In deelgebied Slangenburg en omgeving zijn interviews gehouden en themasessies georganiseerd. Gedurende het proces zijn de kaarten waarmee mensen aan de slag gingen steeds verder ingevuld met ideeën en richtingen.
Gemeentelijke kaders
In verschillende gemeentelijke beleidsdocumenten uit de afgelopen jaren komt Slangenburg steeds naar voren als een gebied met potentie als het gaat om recreatie. Een parel wordt Slangenburg genoemd en dat is weer belangrijk voor Doetinchem als Centrumstad. Ook beleving is een belangrijk thema voor Slangenburg. Daaronder wordt o.a. verstaan: genieten van het landschap, recreatieve toegankelijkheid en recreatie, een gezonde leefomgeving, cultuurhistorie, natuur, landschap en biodiversiteit. Een andere grote opgave gaat over het water in het gebied. Dat heeft te maken met de toenemende droogte en hogere temperaturen, afgewisseld met kortere maar heftiger regenval.
Themasessie Recreatie en Landschap en voedsel
Op 5 maart was ‘s middags de themasessie Recreatie en Landschap en voedsel in Taverne Edelweiss. Op de zolder van Edelweiss kwam een groep van ongeveer twintig ondernemers, organisaties, ambtenaren en betrokken bewoners bijeen om in gesprek te gaan over de kansen voor recreatie in het gebied. Aan de orde kwamen ideeën over eten en slapen, welk soort recreatie ambiëren we in Slangenburg, Slangenburg als merknaam, tiny houses, wonen en werken, verbinding zoeken met andere spelers in de regio op het gebied van voedsel, cultuurhistorie, recreatie en toerisme. De algemene conclusie van de middag was dat de recreatieve potentie van Slangenburg groot is en dat het de opgave is om de recreatieve sector door te ontwikkelen met respect voor de balans die er in het gebied heerst.
Themasessie Leefbaarheid op ‘t platteland
Op 5 maart ‘s avonds vond de themasessie Leefbaarheid op ‘t platteland plaats in de Pokkershutte. De themasessie was onderverdeeld in vier workshops die gingen over het sociale leven, de ontwikkelingen op ’t platteland met betrekking tot duurzame energie, natuur en water en landbouw en met betrekking tot wonen, recreatie, toerisme en mobiliteit.
Er was een grote opkomst van inwoners, verenigingen en ondernemers uit het gebied. Een belangrijke oproep van de verenigingen aan de gemeente was om ook over de grenzen heen te kijken. Zorgen werden geuit over de (on)mogelijkheid voor jongeren om een betaalbare woning te kopen. En deze jongeren zijn hard nodig om het gebied levend te houden. Punt van aandacht is ook hoe de sterk aanwezige sociale cohesie te behouden als teveel woningen worden verkocht aan mensen van buiten de regio. Met het motto ‘Samen komen we er wel uit’ blijven we in gesprek en staan we samen sterk.
Themasessie Agrarische ondernemers
Op 16 maart zou ‘s avonds de themasessie met de agrariërs zijn. Vanaf 16 maart zat Nederland echter in de lock-down en moest vanwege de coronacrisis deze sessie uitgesteld worden. Het werd uiteindelijk een digitale sessie op 14 mei waar twaalf agrariërs, ook namens hun collega’s in het gebied, hun zorgen hebben geuit en standpunten en wensen kenbaar hebben gemaakt. Ook de boeren uit het deelgebied waartoe De Zumpe behoort hebben zich hierbij aangesloten. De ideeën op deze avond waren veelal praktisch van aard. “Gebruik je nuchtere boerenverstand en ga tijdig de boer op om in overleg te treden en samen tot oplossingen te komen”. De conclusies van de avond waren: het bewaren van het evenwicht tussen recreatie, boer en natuur; behoud van een goed toekomstperspectief voor de landbouwbedrijven; korte/directe lijntjes tussen overheid en bedrijven/inwoners; gemeente luister naar je inwoners.
Themasessie Water en klimaatadaptatie
Op 18 mei vond de themasessie Water en klimaatadaptatie plaats met vertegenwoordigers van Waterschap Rijn en IJssel, Staatsbosbeheer, BVR (ontwerpbureau voor deelgebied De Zumpe) en de gemeente Doetinchem. Hier is gesproken over hoe men kan anticiperen op klimaatverandering. Op welke manier kan water vastgehouden worden in het gebied zonder dat we daar in nattere jaren weer teveel last van hebben. Dit is een gebiedsoverstijgend thema en treft zowel de landbouw, de natuur alsook de fundering van gebouwen zoals bijvoorbeeld van Kasteel Slangenburg. De opgave is om, in samenspraak met de grondeigenaren, flexibele oplossingen te bedenken waarvan droogte en wateroverlast beide onderdeel zijn.
De kerngroep
De procesleiders Roelof en Liselore van bureau LOS stadomland BV hebben alles uitgewerkt en het resultaat is tijdens een digitale bijeenkomst op 3 juni besproken in de zogenaamde kerngroep waarin ook een aantal ambtenaren en vijf inwoners uit het gebied hebben deelgenomen.
De visie: Laat 1.000 bloemen bloeien
Deelgebied Slangenburg en omgeving is in balans. Een balans tussen landschap, natuur en ondernemerschap, een balans tussen inwoners met elk hun eigen belangen en wensen. Zo voelen de inwoners dat. En als er wat verandert, is dat met respect voor elkaar, rekening houdend met elkaar. Samen bijschaven aan een uniek gebied. Tegelijk liggen er grote opgaven te wachten en ook die hebben ruimte en aandacht nodig.
“Eén kasteelheer in Slangenburg? We hebben er 600!”
In Slangenburg en omgeving doen we het samen
In de visie voor Slangenburg en omgeving pakken we die opgaven samen op, gaan we in gesprek met elkaar en verzinnen we slimme oplossingen. Werkend vanuit die balans komen we er samen uit en maken we alles nog mooier. We laten niet één bloem bloeien, maar duizend!
In deze visie voor Slangenburg en omgeving knopen we de opgaven op verschillende schaalniveaus aan elkaar tot een werkbaar gezamenlijk perspectief. Met het watersysteem en de recreatieve aantrekkingskracht maakt Slangenburg en omgeving deel uit van (boven)regionale systemen. Ook het verenigingsleven in IJzevoorde overstijgt de gemeente Doetinchem qua schaal. Het agrarische leven en het landschap zijn meer lokaal. Door de verschillende opgaven en schaalniveaus aan elkaar te knopen komen we tot:
• Een duurzaam watersysteem in Slangenburg
• Een sterk landschap met natuurparel(s)
• Een integraal perspectief voor de landbouw
• Een integrale aanpak van gebiedsdoelen
• Een veilig en toegankelijk gebied
• Een blijvend sterke gemeenschap.
Het complete rapport over deelvisie Slangenburg en omgeving, alsmede de rapporten over de overige tien deelvisies zijn te vinden op de website www.omgevingswetdoetinchem.nl.
Op 17 november 2020 (voorlopig onder voorbehoud) vindt er nog een inspraakronde plaats, het zogenoemde Stad en Land debat, waarna alle deelvisies in elkaar geschoven worden tot één visie voor de hele gemeente Doetinchem.