“Wij vertellen graag ons verhaal”

Carel de Vries

“Op ons bedrijf willen we natuur en landbouw bij elkaar brengen”, zeggen Kars Visser en Alexandra Feddema. De jonge ondernemers vertellen enthousiast over hun melkvee- en schapenbedrijf ‘Lomansheide’ aan de Lageweg in IJzevoorde. “Wanneer je 100 hectare Achterhoeks landschap beheert, heb je een verantwoordelijkheid. Ons land is te klein om geen rekening met je omgeving te houden”, vinden ze.

En dat inspelen op die omgeving doen ze met veel inzet. “De Slangenburg is prachtig, ik kom er altijd met veel plezier”, vertelt Kars. Sinds drie jaar draagt hij actief aan de schoonheid van het landgoed bij door het verzorgen van dertig hectare cultuurgrond. “We hebben daar spelregels met Staatsbosbeheer (SBB) over afgesproken. Volgens die spelregels is ons bedrijf nu officieel ‘natuurinclusief’. Op de dertig hectare telen we kruidenrijk grasland en graan zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen. We hebben een deel van onze stal omgebouwd tot potstal, waar we het stro van het graan als strooisel gebruiken. Dat levert vaste stalmest op waarmee we het graan weer kunnen bemesten. Zo is de kringloop rond”, vertelt Kars. Bij de afspraken met SBB hoort ook dat ze op hun eigen akkerbouwpercelen graanranden voor wild en vogels inzaaien. “We zouden nog wel meer aan landschapsverbetering willen doen, zoals bijvoorbeeld het plaatsen van singels tussen percelen, maar dat kan alleen als we elders weer grond terugkrijgen voor de teelt van gewassen. We kunnen en willen veel, maar het moet ook economisch duurzaam zijn,” vertelt Alexandra.

Dit jaar telen Kars en Alexandra voor het eerst op één van hun eigen percelen vezelhennep. Ze doen dat op verzoek van ‘The Place to Be’ aan de Brunsveldweg. Die wil het als bouw- en isolatiemateriaal gebruiken voor een ‘kringloopgebouw’, ter vervanging van een oude stal.

Een andere manier waarop de jonge boeren zich met de omgeving verbinden is de productie van energie. Het zal de wandelaars in IJzevoorde niet zijn ontgaan: het staldak ligt vol zonnepanelen. “1050 stuks, om precies te zijn”, vertelt Kars. “Daarmee is ons bedrijf energieneutraal en leveren we ook nog stroom voor zeventig huishoudens.” Ook wordt al nagedacht over het benutten van die andere potentiële energiebron op het melkveebedrijf: het methaangas uit de mest. “Door de methaan met een generator om te zetten in elektriciteit, sla je twee vliegen in een klap: we verminderen de uitstoot van broeikasgas en voorzien nog eens veertig huishoudens van stroom,” vertelt Kars. Maar voorlopig is dit nog slechts een mooi idee. Investeringen, vergunningen; er zijn nog flinke hobbels te nemen.

Dat melkveebedrijf ‘Lomansheide’ duurzaam is, blijkt ook uit het predicaat ‘PlanetProof’ van FrieslandCampina. Slechts een kleine groep topbedrijven voldoet aan de scherpe criteria van dit keurmerk wat betreft dierwelzijn, weidegang, milieu en biodiversiteit.

Kars en Alexandra beseffen dat steeds minder mensen zich verbonden voelen met landbouw en veehouderij. “Daarom vertellen wij graag ons verhaal”, zegt Alexandra. “Ik werk drie dagen per week als docent veehouderij op het Zone-college in Doetinchem en vind het erg leuk om schoolklassen op ons bedrijf rond te leiden. Maar verder mag iedereen, op afspraak uiteraard, bij ons komen kijken.”

Een afspraak kun je maken via de fraaie website www.lomansheide.nl waarop nog veel meer informatie over het bedrijf staat. En als je toch op die website bent, kun je er meteen een portie streekeigen, natuurvriendelijk rund- of schapenvlees bestellen.


Het Boelekeerlspad

Hanneke van de Velde

Het Boelekeerlspad is een prachtige wandelroute rondom de Boldijk in het buitengebied van Zelhem. De route is in 2002 ontstaan op initiatief van buurtbewoners en met medewerking van aanwonenden en grondeigenaren. Het bevat oude en door ruilverkaveling ontstane nieuwe natuur. Al jarenlang een veel belopen route waar wandelaars uit alle windstreken worden verwelkomd en genieten van prachtige natuur. Ook zijn hier zeldzame dieren en planten te vinden.

Het verhaal van de boelekeerl

“De boelekeerl zit onder ’t vlonder, doarumme meug i-j nooit dichte bi-j ’t water of bi-j de kolk kommen.” Met deze waarschuwing voor de ‘boelekeerl’, een boeman, werden in vroegere tijden kinderen bij sloten, rivieren of meertjes vandaan gehouden. Daarmee begint het wat spannende verhaal rondom deze prachtige wandelroute. Een mythe waarvan sommige schoolkinderen wel eens wakker liggen na bezoek aan het water met de arm van de boeman er midden in. Met de QR-code hiernaast, kun je het hele verhaal van de boelekeerl horen.

De eerste stap: ontwikkeling van een nieuw natuurgebied

Het natuurontwikkelingsgebied Heidenhoekse Vloed is in 1997 aangelegd door de ruilverkaveling Hengelo-Zelhem. Van de landbouwgrond werd de bemeste toplaag afgegraven. Hierdoor kwam het oorspronkelijke leemhoudende zand weer tevoorschijn. 

Na korte tijd kwamen de ‘vroegere’ bewoners, zoals het pioniersplantje teer guichelheil, weer terug. Dit plantje was rond 1850 voor het laatst gezien in de Achterhoek. Parnassia, het gevlekt zonneroosje en zonnedauw komen hier nu ook weer voor. De boomkikker, een gifgroen kikkertje, is weer te zien en zeker ook te horen. Op een mooie voorzomeravond geeft dit beestje prachtige concerten. Niet voor niets wordt het hierdoor ook wel boerenleeuwerik genoemd. Ook vleermuizen hebben hier een onderkomen. De vleermuizenkelder in het gebied is de plaats waar ze overwinteren.

De wandelroute door het stroomgebied van de Halsche Vloed

Vol enthousiasme vertellen Tonnie Klein Lebbink en Gerrie Til over het ontstaan en de ontwikkelingen van de wandelroute. Beide zijn al vanaf het begin betrokken bij het Boelekeerlspad en zijn er nog steeds intensief mee bezig.

Het begon allemaal met een aantal buurtgenoten die graag door de nieuwe natuur wandelden. Een logische volgende stap was om daar een ‘echt’ wandelpad doorheen te maken. Zo was het makkelijker om van het natuurschoon te genieten. Er werd samenwerking gezocht met onder andere Staatsbosbeheer en het Waterschap en particulieren uit de buurt. Ook werden diverse sponsoren aangetrokken om de wandelroute een professioneel uiterlijk te geven met informatiepanelen, brochures en een website. Uit diverse potjes werd subsidie toegekend.

De nieuwe informatiehut

Dit heeft ertoe geleid dat het Boelekeerlspad op 1 april 2002 feestelijk kon worden geopend. De route kent drie startplekken: bij de Boldiek, op de Nijmansedijk en op de Stadsedijk. Een speciaal kenmerk van de route is dat deze één kant op loopt. Hierdoor is het minder druk op het pad en genieten wandelaars nog meer van de mooie omgeving.

Maar daar is het niet bij gebleven. Dankzij de deelname aan het TRAP routeproject is in 2006 een semiverhard fietspad, het zogenaamde Schoolpad, gerealiseerd en ook een observatiehut met picknickplaats en de boelekeerlshand (zie foto). In 2010 volgde de grondwatermeter (zie foto) en in 2015 werd het Schoolpad verlengd en een tweede fietspad, het Lettinkpad, aangelegd.

Vanaf kasteel Slangenburg, vanaf de TOP in Zelhem en vanaf de kerk in Halle zijn aanlooproutes naar het Boelekeerlspad uitgezet. Deze routes hebben een lengte van ongeveer negen kilometer. Samen met de zes kilometer van het Boelekeerlspad is het een mooie wandeling voor de lange afstandswandelaar.

Nieuwste aanwinst op de route

Na twintig jaar was de infohut bij de Boldiek aan vervanging toe. In 2023 is hier een nieuw informatiepunt onthuld. Een nieuw onderkomen met de luxe van een eigen toilet.

De grondwatermeter

Nieuwe natuur op landgoed Het Maatje

Joop Helmink

Ontstaan van Het Maatje

Op het landgoed van boerderij Het Maatje aan de Vreeltstraat is een heel bijzonder, nieuw natuurgebied ontstaan. Wie had dit twintig jaar geleden kunnen denken? Op initiatief van Jan Hammink werd het verdienmodel van het boerenbedrijf dat hij voerde, veranderd in een grootschalig natuurproject, zonder daarbij de zekerheid dat hij er de kost mee kon verdienen. Heden ten dage is Het Maatje een landelijk voorbeeld hoe landbouwgrond teruggegeven kan worden aan de natuur.

Nieuwe natuur

Nieuwe natuur is zeker ontstaan, daar raken Jan en zijn steun en toeverlaat Jop Bakker niet over uitgepraat. Toen de shovels over het land trokken om de akker- en weidegronden om te bouwen tot het bosgebied dat we nu kennen, kwam Jop Bakker in beeld. Jop is bosbouwkundige met jarenlange ervaring in het beheren en onderhouden van eeuwenoude bossen en landerijen in binnen- en buitenland. Hij kan daardoor van alles vertellen over flora en fauna. Jop werd bij het project betrokken als vrijwilliger en hij kan Jan bijstaan bij beslissingen die genomen moeten worden over beheer en behoud.

Landgoed

Het veertig hectare groot landgoed is verdeeld zoals het oude Achterhoekse landschap grootschalig aanwezig was in vroegere tijden. Dertig hectare bosgebied, afgewisseld met weide, landbouwgrond en woeste, onbeplante gronden waar de natuur helemaal zijn eigen gang kan gaan. Om het project financieel haalbaar te maken kwam een gedeelte van het landgoed beschikbaar voor woningbouw. Jan heeft het beheer van het landgoed en is primair verantwoordelijk voor de toegang en het onderhoud van de paden. De natuur gaat uiteindelijk zijn eigen gang en zal zich ontwikkelen als de omstandigheden het toelaten. Toch is een zekere mate van onderhoud en dunning van het bosgebied wenselijk omdat dat ruimte geeft aan flora en fauna. Dunning vindt alleen plaats in het aangeplante deel, in de natuurlijke ontwikkeling wordt niet ingegrepen. De natuur op het landgoed ontstaat vooral spontaan en zal zich blijven ontwikkelen. De ontwikkeling, opzet en het beheer van het gebied dient als voorbeeld..

Voorbeeld voor natuurontwikkelaars

Deskundigen, nationaal en internationaal melden zich bij Jan en Jop om te vragen naar hun ervaring in dit gebied. De ontwikkeling, opzet en het beheer van het gebied dienen als voorbeeld voor nieuwe plannen die in Nederland moeten worden gerealiseerd. Jan Hammink is daar blij om en ook een beetje trots, omdat hij in het begin, toen hij met de plannen naar buiten kwam, vooral scepsis en tegenstand ontmoette.

Onderhoud en beheer

Het onderhoud van het gebied vergt toch wel enig beleid. Hiervoor wordt hulp aangeboden door studenten van de middelbare bosbouwschool Yuverta te Velp. Die kunnen hier een schat aan ervaring op allerlei gebied opdoen. Zelfs de vrijwillige brandweer biedt training aan in dit gebied voor hun corpsleden om ervaring op te doen, o.a. om te werken met een kettingzaag. Jop vertelt dat die ingrepen minimaal hoeven te zijn om een bepaalde diersoorten een leefgebied te geven waardoor ze beter gedijen. Diverse soorten vlinders zijn al gespot op een stuk land dat overgelaten is aan de natuur waardoor planten en bloemen vrijuit kunnen groeien. De ontwikkeling van struiken en bomen kan door grazers beperkt blijven.

Bielheimerbeek

Het heeft enorme voordelen opgeleverd dat de Bielheimerbeek meanderend door het landgoed is aangelegd. Niet alleen voor het landgoed, de hele Slangenburg en omgeving profiteert van deze ingreep. De beek is in de jaren zestig van de vorige eeuw gekanaliseerd omdat destijds het beleid was om het water zo snel mogelijk af te voeren naar de Oude IJssel. Nu is dat juist omgekeerd: hoe houden we water vast als het nodig is en wanneer moet het sneller weg. Het Maatje leert oplossingen voor het gebied omdat wateropvang en buffering prachtig kan worden gerealiseerd. De visstand in de beek was slecht omdat de vissen niet stroomopwaarts konden komen door de stuwen in het water. Door op verschillende plaatsen zogenaamde vistrappen aan te leggen zijn de karper, winde, snoek en veel andere soorten weer grootschalig aanwezig in het stroomgebied.

Flora en fauna

Jan en Jop worden helemaal enthousiast als de ontwikkeling en de toename van het het wildbestand ter sprake komen. Reeën, vossen, das, steenmarters, boommarters, otter, zelfs de vraatsporen van de bever zijn al gespot. Dat de wolf zich zal laten zien is een zekerheid volgens Jop Bakker. Hoe deze zich zal kunnen handhaven vergt een grote aanpassing van ons mensen en professionele wild beheerders in de omgang met zo’n dier en of dat lukt is nog lang geen zekerheid. Vogels zoals steltloper soorten zijn gezien. Voor vleermuizen is een vleermuiskelder gebouwd van 14 x 2,5 x 2,5 meter. Diverse soorten zijn al gespot zoals de franjestaart-vleermuis, de grootoor-vleermuis en de dwergvleermuis. Voor de kerkuil, torenvalk en andere vogelsoorten zijn diverse nestkasten geplaatst, waar al ruim gebruik van wordt gemaakt. Planten zoals zeldzame varens worden waargenomen, die alleen op kalkrijke kwel groeien. Diverse bloeiende soorten zoals orchideeën en hyacinten worden gezien, evenals veel grassoorten en andere soorten planten die in onze streek normaal niet voorkomen.

Wandelaars

Het gebied biedt veel voor natuurliefhebbers. Er is een prachtig lanenstelsel met diverse routes gecreëerd op het landgoed. Men kan er volop genieten van al het moois. Opvallend is dat de aanwezigheid van de snelweg A18 die honderden meters langs het gebied gaat, nauwelijks waarneembaar is. Een prachtig begroeide aarden wal van acht meter hoog houdt bijna alle geluid van de weg tegen.

Nieuwbouw

Het oorspronkelijke plan voor nieuwbouw was een kasteelachtige woning met zes gelijksoortige woningen naast het hoofdgebouw in een halve cirkel. Daar bleek geen belangstelling voor te zijn. Later heeft een projectontwikkelaar een plan geopperd van twintig kleinschalige woningen. Daar kwam teveel protest tegen op gang. Een zorginstelling, met een plan om veertig zorgappartementen te bouwen kreeg de financiering niet voor elkaar. De gouden tijden met lage hypotheekrentes vanaf 2015, waardoor een gebrek aan woningen en kavels voor nieuwbouw ontstond, blies nieuw leven in het prachtige woonplan midden in de natuur van Het Maatje. Inmiddels zijn zeven kavels verkocht en is de bouw van drie woningen gestart.

De eerste drie woningen in aanbouw

Wandel rumoer

Er ontstond wat wandel rumoer tussen de verstokte wandelaars in het gebied en de nieuwe eigenaren van de kavels. Het plan voorziet erin dat de kavels aan de waterkant tot aan het water doorlopen, waardoor er geen pad meer rest voor wandelaars. Onbegrip ontstond. Uiteindelijk blijkt dat er in het plan wel degelijk voor gezorgd is da wandelaars kunnen blijven genieten van hun dagelijkse wandeling door Het Maatje. Weliswaar met een verlegde route achter de percelen van de woningen. Jan Hammink geeft aan dat deze oplossing altijd de bedoeling was, maar door onverwachte kavelindeling kwam dit niet goed uit de verf. Jan geeft aan dat hij hiervoor geen enkele verantwoording voor of bemoeienis mee heeft en vindt het jammer dat deze misverstanden zijn ontstaan. Hij hoopt en verwacht dat deze nu uit de weg zijn, zodat nieuwe bewoners en wandelaars ieder op zijn eigen manier van de prachtige omgeving kunnen genieten.


Nieuwe ontwikkelingen bij Slangenburgse kerk

Toos Lenderink

Naar de kerk gaan was in mijn beleving een lange zit en een preek op zondag en af en toe een rouw- of trouwdienst. Maar dit beeld blijkt allang niet meer te kloppen. De Slangenburgse kerk is vooral een pleisterplaats waar veel mensen zich thuis voelen. Helma van Loon, predikant, vertelt over de vele vernieuwingen.

Al sinds haar komst, mei 2016, naar Slangenburg wilde ze veranderingen in gang zetten en vooral de kerk laagdrempelig en open maken. Sommige dingen duren lang, maar heel veel is er al wel gelukt.

Naast de kerk wordt een natuurlijke buitenzitplaats aangelegd. Bij mooi weer een uitgelezen plekje. Het rood-witte lint geeft al aan waar het komt (zie grote foto). Houten banken, een schaduwdoek en een omheining van houten paaltjes maken er een intiem plekje van. Op deze pleisterplaats kunnen ook buitenvieringen gehouden worden.

Nieuw wordt het stiltecentrum in de kerk. Het blijkt dat mensen daar behoefte aan hebben. Hoe vaak is er niet aan Helma gevraagd als ze er op een doordeweekse dag was “Mogen wij even in de kerk?”  Dat wordt straks mogelijk met een open voordeur en glazen wandafscheiding waardoor je de kerk in kunt kijken. Hier kunnen mensen een kaarsje aansteken en even tot zichzelf komen. Ook het labyrint, dat er sinds 2016 ligt, trekt veel mensen.

Janny Jansons vervult als voortrekker van de pioniersgroep een belangrijke rol. Dit team organiseert veel activiteiten om mensen te begeleiden in een persoonlijke zoektocht. Zoeken naar een spoor om te gaan via natuurwandelingen, kloosterwandelingen, mediteren met de bijbel, Taizévieringen of schilderen. Een grote groep mensen uit Slangenburg en wijde omgeving doet hier met veel plezier aan mee. Ook niet-kerkelijken zijn hierbij van harte welkom en voelen zich er thuis. Ik was bij de groep “tekst en gesprek”. Het was mooi om hieraan mee te doen. Je voelt je welkom en de gesprekken gaan de diepte in, waarbij iedereen zichzelf mag zijn.

Eén keer in de maand is er op zaterdag een activiteit. Mediteren met klankschalen, meditatief dansen of een pelgrimsstaf maken: “Als er iets opborrelt gaan we er op in”.

Voor de verschillende activiteiten, georganiseerd door de pioniersgroep, wordt per keer een kleine bijdrage betaald en je hoeft hiervoor echt geen lid van de kerk te zijn.

Het pioniersteam

Maar ook binnen de gewone kerkelijke gemeente is niet meer alles zoals vroeger. Sinds kort is er een creatieve middag op woensdag waarbij gehandwerkt wordt aan een gezamenlijk project. Nieuw is ook de muziek- commissie die meer concerten binnen of buiten gaat organiseren.

Slangenburg is samen met drie andere kerken onderdeel van de Protestantse Gemeente Doetinchem. Door de coronaperiode is het opnemen van vieringen en digitaal uitzenden hiervan in een stroomversnelling gekomen. Meerdere mensen volgen ook nu vieringen online via kerkdienstgemist.nl

Zijn er nog meer plannen voor de toekomst?

“Meer naar buiten gericht zijn, dat iedereen zich vrij voelt om te komen op deze onnavolgbare plek. Er wordt de mensen niets opgelegd.

Het doel is alleen dat mensen die het fijn vinden om hier te zijn, zich van harte welkom voelen”.


Lichtjeswandeling

Betoverend en sfeervol

Zaterdag 17 december 2022. Met een groep familie en vrienden kwamen we iets na zessen aangereden over de Kasteellaan. In het pikkedonker dook in de verte een verkeersregelaar op. Er was nog plaats op het parkeerterrein naast het kasteel. En het was koud, heel koud! Op de gracht lag een dun laagje ijs.

Wát een plaatje! Kasteel Slangenburg uitgelicht, een verlichte kerstboom op het binnenplein, ontvangst door midwinterhoornblazers, vuurkorven en duizenden, duizenden lichtjes.

We gingen op pad, volgden het licht door het bos en kwamen al snel de eerste verrassing tegen. Een gezellig kroegje, mooi tafereeltje ook. Eén en al gezelligheid, maar helaas was er geen plaats….

Doorlopen dan maar, en we werden opgewacht door een verlicht persoon. “Ze zeggen dat jullie op zoek moeten naar een Koning, maar luister eens even héél goed! Er is hier maar één koning, en dat ben ík”. Verder op weg ontmoetten we een poortwachter, die met lei en krijt opdracht had iedereen te turven die over het bruggetje wilde. Ik weet niet hoeveel bezoekers ze heeft geturfd, het moeten er enkele honderden zijn geweest. Een engel, ook weer prachtig uitgelicht mét aureooltje, die de weg wees. Een herder. Bij het labyrint Maria die nog zwanger was en uiteindelijk de eenvoudige stal waar Jozef en Maria waren mét baby. Het kasteel zelf was óók verlicht. De verschillende kamers op de begane grond, uniek om het van deze kant zo dichtbij te kunnen zien.

Om het koetshuis heen gelopen, wachtte ons de zoveelste verrassing. Stelt u zich een Dickens-achtig kerstkoor voor tegen de achtergrond van de zijgebouwen, uitgelicht door een vuurschaal. Sfeervol, meerstemmig, loepzuiver, uit het hoofd en swingend! Verder waren er kraampjes om ook de inwendige mens te verwarmen, met poffertjes, wafels, koffie, chocolademelk etc.

De route was in het geheel omgeven door duizenden kaarsjes en lampjes. Waxinelichtjes in jam- en weckpotten, in lantaarntjes op hogere prikkers, vuurkorven en vuurschalen, lieflijke lampjes in de bomen langs de route; dat laatste vooral in de kasteeltuin.

Je merkt dat de lichtjeswandeling met heel veel liefde en aandacht wordt vormgegeven en georganiseerd. De locatie is natuurlijk fantastisch en wordt goed benut, maar dankzij de vele, vele vrijwilligers die op de been zijn, wordt het pas echt geweldig.

Wat mij betreft is de lichtjeswandeling een aanrader voor iedereen die iets actiefs wil doen in de donkere dagen voor kerst. Het kasteel en zijn omgeving op een andere manier beleven of op een mooie manier in kerstsfeer komen.

Na een goed uur wandelen en ongeveer een kwartier muziek luisteren stapten we weer in de auto naar huis. Daar vervolgden wij de negende verjaardag van onze dochter geheel in stijl met warme chocolademelk, glühwein en een taartje.

Het was klasse!

Tot volgend jaar! Dan zijn we er weer graag bij!

Marieke Salemink-van der Burg

Vriend van de Slangenburg sinds 2018


Ontwikkelingen bij Zorgboerderij Slangenburg en Boerderij Ruimzicht

Hanneke van de Velde

De lente staat voor nieuw en vernieuwing. Niet alleen de natuur doet daaraan mee. Ook mensen en bedrijven in en om Slangenburg ontwikkelen zich. Een mooi voorbeeld hiervan is Zorgboerderij Slangenburg, waar een bevlogen Falco Janssen samen met zijn mensen een fijne plek creëert, waar iedereen dát kan doen wat bij hem past. Hij weet dit op zo’n manier te doen, dat het bedrijfsmatig eveneens goed in elkaar steekt. Niet minder bevlogen is Gerjo Koskamp van Boerderij Ruimzicht in Halle. Ook hij weet een stuk idealisme te koppelen aan een toekomstbestendig bedrijfsmodel. Voor beiden betekent dit echter wel dat je niet op je lauweren kunt rusten, maar continu bezig bent met vernieuwen en verder ontwikkelen. En dat je geregeld net

Aanleg van de nieuwe groentekas bij zorgboerderij Slangenburg

Activiteiten van Zorgboerderij Slangenburg

Midden in het bosgebied van Slangenburg aan de Kommendijk is sinds 2007 Zorgboerderij Slangenburg te vinden. De meeste buurtbewoners zijn ongetwijfeld weleens de medewerkers ervan tegengekomen bij één van de vele werkzaamheden in het Slangenburgse bos, bij Natuurkampeerterrein Distelheide, kasteel Slangenburg of de Sint Willibrordsabdij. Maar ook de grote, eigen moestuin biedt zinvolle dagbesteding op allerlei terrein. Het mooie hiervan is dat de producten uit deze tuin zo’n 650 gezinnen van de voedselbank voorzien van groenten en fruit. Hiermee snijdt het mes aan twee kanten.

Kwaliteitssysteem zorgboerderijen

Ook hierin stonden  de ontwikkelingen niet stil en reikte de ambitie van Falco en zijn team verder dan dit. In april 2012 zijn ze begonnen te werken volgens het kwaliteitssysteem voor zorgboerderijen, opgezet door de Federatie Landbouw en Zorg. Eind 2014 heeft deze systematiek geleid tot het verkrijgen van het keurmerk voor zorgboerderijen ‘Kwaliteit laat je zien’. Hiermee is er meteen ook aansluiting bij een landelijk netwerk van zorgboerderijen met zijn vele voordelen.

Onderdeel Hartwerk B.V. en de Code Sociale Ondernemingen

Onderdeel van Zorgboerderij Slangenburg is de werkmaatschappij HartWerk B.V. Hier vanuit vindt een verscheidenheid aan arbeidsmatige dagbesteding plaats, aangepast aan het talent en tempo van de HartWerkers. De werkzaamheden betreffen bosbouw, natuurbeheer, allround terreinonderhoud en straatwerk. Sinds 2020 is ook Lunchroom Buuls, gevestigd in voormalig gevangeniscomplex De Kruisberg, onderdeel daarvan. Winst voor de samenleving staat voorop en winst in geld investeert de onderneming in groei en uitbreiding. En groeien en uitbreiden, dat gebeurt!  

HartWerk mag zich sinds kort een ‘social enterprise’ noemen en is aangesloten bij Code Sociale Ondernemingen. Dit betekent dat HartWerk over de hele linie van bedrijfsvoering een sociale onderneming is. Het mooie van een Sociale Onderneming zijn, is dat je hiermee opdrachtgevers de mogelijkheid biedt actief sociaal aan te besteden. Een welkome voorsprong, want dit kan nog bij relatief weinig ondernemingen. 

Toekomstplannen zorgboerderij

Zorgboerderij Slangenburg heeft veel bereikt en wil nog meer bereiken! Bovenaan de prioriteitenlijst staat het uitbreiden van de moestuinderij vanuit nog te verwerven fondsen. Voorwaarde is dat dit op een regeneratieve basis gebeurt, dus in harmonie met de natuur.

Wat de boerderij ook wil bereiken, is meer bereik. Door het verhaal naar buiten te brengen over wat de medewerkers doen en op welke manier er samenwerkingen kunnen worden opgezocht, streeft de organisatie naar meer bekendheid om nog meer impact te maken. Bij alle stappen en ontwikkelingen die er komen, geldt altijd dat de mensen die op de zorgboerderij komen er een veilige plek vinden, waar ze in alle vrijheid  kunnen ontdekken waar hun kracht ligt. Die overtuiging en enorme energie en betrokkenheid zijn sterk voelbaar in het hele verhaal van Falco.

Biologische boerderij Ruimzicht in Halle

Op tien kilometer afstand vanaf Kasteel Slangenburg, aan de Bielemansdijk, staat de boerderij van Gerjo Koskamp. Al zo’n vijfentwintig jaar boert hij hier biologisch-dynamisch. Hij is ook regelmatig in het nieuws met zijn biologische bedrijf. In februari mocht hij nog, samen met vennoot Jara van Rooij, de Boerentroonrede houden bij de opening van de Biokennisweek in Den Bosch. Als pionierend bedrijfsvoerder in ons land heeft hij regelmatig het gevoel met alle kracht tegen de gangbare stroom in te zwemmen. En soms vraagt het een enorme creativiteit en doorzettingsvermogen om de bedrijfsvoering gaande te houden. “Maar als het klopt wat je doet, dan kun je dat en doe je dat”, is de stellige overtuiging van Gerjo.

Samenwerken

Samenwerking met andere biologische bedrijven biedt voordelen op allerlei terreinen. Zo is Caring Farmers ontstaan, waarbij ook Ruimzicht  is aangesloten. Een groep boeren die staat voor natuurinclusieve landbouw, produceert in afstemming met de natuur. Zij maken onder andere gebruik van een netwerk van Caring Winkeliers die hun producten verkopen en dezelfde filosofie ondersteunen. 

Nieuwe ontwikkelingen in producten en afzetmogelijkheden

Sinds ongeveer twee jaar verwerken Gerjo en Jara alle melk van hun koeien zelf. Zij maken er onder andere heerlijke bergkaas van in allerlei variëteiten. Inmiddels wordt deze ook als Postkaas het hele land doorgestuurd aan liefhebbers van deze smaakvolle kaas. Een diversiteit aan afnemers zorgt verder voor een continue afzet naast de eigen boerderijwinkel en de wekelijkse marktkraam in Doetinchem; restaurants, kaasspeciaalzaken en biologische winkels voeren dit smaakvolle product steeds vaker en ook steeds meer verspreid over het land. Bewust is hiervoor gekozen, zodat er door deze spreiding meer zekerheid is in continuïteit van de afzet. Dit deel zal de komende tijd verder worden uitgebreid. Liefst zo dicht mogelijk bij de consument de producten aanbieden.

Nieuwe producten ontwikkelen staat ook hoog op de lijst. Producten met meerwaarde ten opzichte van de bulkproducten in de supermarkten, zoals de Ruimzicht panir (Indiase bakkaas) en verse-kaas-knoflook. Deze zijn sinds kort aan het assortiment toegevoegd, naast het al bestaande succesnummer, de biologische kwark.

Uitbreiding van de mogelijkheden

Daarnaast is er de wens om de groentetuin te vergroten. Een groter oppervlak om meer bewaargroenten te telen. Hiermee kunnen klanten het jaarrond worden voorzien van biologisch-dynamische groenten van eigen Ruimzicht bodem.

Ideeën zijn er ook voor uitbreiding van de akkerbouw. Naast de granen die nu geteeld worden, kan koolzaad bijvoorbeeld zorgen voor olie om in te bakken (voorheen hadden zij deze als biobrandstof voor de tractor) en het koolzaadstro kan meteen dienen als materiaal voor in de stallen.

Een vooruitziende blik had Gerjo ten aanzien van de energievoorziening op het bedrijf. De boerderij is namelijk al enige tijd zelfvoorzienend op dit gebied. Naast dat er veel maatregelen zijn doorgevoerd om te besparen, zijn er zonnepanelen en een houtvergasser aanwezig. Dat geeft vandaag de dag beduidend meer vrijheid en rust in de bedrijfsvoering.

Voorbeeldfunctie en kennis delen

Door alle kennis en ervaring van de laatste vijfentwintig jaar, heeft Gerjo ook veel te bieden aan toekomstige agrariërs, ondernemers en koks. Zo weet de Universiteit van Wageningen, toch de top op het gebied van voedingswetenschap,  hem al te vinden om zijn kennis te delen met de studenten daar. Ook andere scholen weten hem inmiddels te vinden. De bedrijfskantine van Ruimzicht wordt dan ook regelmatig als leslokaal ingericht.

Gerjo en Jara rollen hier een hooibaal uit.

Nog veel meer te vertellen over beide bedrijven….

Er valt nog zo veel meer te vertellen over beide prachtige bedrijven, waar Falco en Gerjo met passie en inzet hun missie vormgeven, samen met hun teams. Slechts een heel klein tipje van de sluier is opgelicht in dit artikel, hopelijk genoeg om jullie als lezer nieuwsgierig te maken. Kijk voor het hele verhaal op www.boerderijruimzicht.nl of www.zorgboerderijslangenburg.nl.


Lads’n Lassies

  Een Ierse “Folk band” met wortels in de Gaanderse Hei.

Joop Helmink

Vertaald uit het Iers naar gewoon Nederlands “Jongens en meiden” is precies waar deze originele band uit bestaat: 4 jongens en 2 meiden. De band brengt voornamelijk akoestische, meerstemmige, Ierse en Schotse folk ten gehore, waar de traditionele Ierse en Schotse klanken de boventoon voeren. Het unieke van de optredens van Lads’n Lassies is dat door de inbreng van de professionele achtergrond van Anne-Marie, het  altijd een grote verrassing wordt. Er is een duidelijk verhaal herkenbaar, door de muzikale inspiratie van de overige bandleden ontstaat altijd een herkenbare sound. De verrassend uitgevoerde eigen arrangementen zorgen voor een “wow” effect.

Gaanderse Hei

De basis van de band wordt gevormd door Anne-Marie Weber-Leuverink, getrouwd met Chris Weber, afkomstig uit de Gaanderse Hei. Anne-Marie is geboren en getogen in de Hei. De tweede voedingsbodem voor de band is A-Theatraal Producties, waarbij de bandleden Anne-Marie, Chris Weber, Patrick te Dorsthorst en Tim Huntink elkaar hebben leren kennen bij MPG (Musical Producties Gaanderen) waar ze hun muzikale sporen hebben nagelaten. Frank Sessink en Annemieke van Doesburg, (deze laatste overigens met wortels in de Slangenburg en geboren in IJzevoorde) maken met Frank zijn gitaar en Annemieke met het unieke specifieke geluid van de doedelzak het plaatje voor de band Lads’n Lassies compleet.

Ontstaan van Lads’n lassies

In 2015 kwam de vraag van Paddy’s, (het bekende Ierse restaurant in Doetinchem) om een Dinnershow muzikaal te omlijsten. Het inspireerde deze groep enthousiastelingen om Ierse en Schotse liederen ten gehore te brengen. De sfeer en de emotie van deze Folkmuziek liet hen niet meer los maar zeker ook het succes van hun optreden was aanleiding om de band op te richten.

Ierse en Schotse Folk muziek

De uitvoering van het bekende Fields of Athenry, dat het verhaal vertelt over de onderdrukking van de Ierse bevolking, is een goed voorbeeld hoe Lads’n lassies deze muziek interpreteert. De meerstemmige gemengde zang met Anne-Marie en Chris in de hoofdrol geeft een extra emotionele lading. De Doedelzak of Ulleanpipes heeft een hoofdrol in de muziek van de Ieren en de Schotten. Deze werd ingezet als wapen als ze ten strijde trokken tegen onderdrukkers. Deze Folk muziek is ook kenmerkend als sfeermaker bij een feestje en is in de Ierse pubs bepalend voor de sfeer.

Successtory Lads’n Lassies

De successtory van deze band krijgt een boost als ze in 2018 de publieksprijs winnen van “Amphion Open”,  het Talenten event van de Achterhoek. De vraag naar optredens van de band wordt groot en hun eerste cd ‘Good Folk” wordt uitgebracht.

Vanaf 2020 wordt Corona de grote spelbreker zoals voor de gehele artiestenwereld het geval is. Anno 2022 is de draad weer opgepakt en wordt gemiddeld 1 à 2 keer per maand opgetreden.

Er staan nog altijd dinershows bij Paddy’s  op het programma (eerstvolgende 29 september).

Dat de band veelzijdig is blijkt uit de verschillende podia waar hun optreden wordt georganiseerd. Zo is een Kerkentour ontstaan met optredens in kerken; als concert of als opluistering tijdens vieringen. Op 10 juli j.l. werd in de Martinuskerk in Gaanderen tijdens de inspiratieviering opgetreden, waar de emotionele waarde van de Ierse Folk werd gevoeld en beleefd.

Theatershows en kroegentochten zijn specialiteiten voor deze vriendenclub: sfeer en feestgedruis zijn onvermijdelijk van de partij tijdens hun optreden.

Deze talentvolle, inspirerende groep artiesten die in hun vrije tijd deze passie tot uiting brengt kan een gouden toekomst tegemoet zien.

www.ladsnlassies.nl


Muziek in en om de Slangenburg:

mens en dier doen hun best!

Hanneke van de Velde

Op een zondag zit ik te genieten op ons terras midden in de Slangenburg van het muzikale geluid van roepende spechten, een zanglijster die alle toonhoogtes raakt en het vrolijke geluid van de vinkjes die af en aan vliegen. Op de achtergrond de roep van de over het veld scherende buizerd die zich heerlijk op de wind laat dragen. Maar naast deze dagelijkse muzikale omlijsting door de vaste bewoners van het bos, zijn er nog diverse andere muziekactiviteiten te vinden op en om het landgoed.

Zomerconcert door de Westendorpse Fanfare

Door de klanken van het bos  heen klinken er ineens in de verte de geluiden van een fanfareorkest, dat vol overgave allerlei bekende liederen speelt. Nieuwsgierig ga ik op het geluid af en zoek naar waar dit vandaan komt. Bij kasteel Slangenburg aangekomen is daar een tafereel te zien en te horen dat op menig buitenfestival niet zou misstaan. Met het zonlicht door de bomen heen, op het gras bij de beek, staat de Westendorpse Fanfare in vol ornaat te spelen. Het kasteel als schilderachtig decor op de achtergrond. Luisteraars hebben hun eigen stoelen meegenomen, hangen over de brug of zitten op het gras en luisteren vol aandacht. Ook dit jaar is er weer het jaarlijkse zomerconcert van de Westendorpse Fanfare in de Slangenburg. Het prachtige weer en de mooie muziek maken deze zondagmorgen tot een bijzonder muzikaal moment op dit prachtige landgoed.

De traditie van het Oudjaarsconcert

Jaarlijks is het uitkijken naar het Oudjaarsconcert dat in de Slangenburg al vele jaren wordt georganiseerd. Mooie en bijzondere voorstellingen komen er voorbij met prachtige en verrassende muziek die onder meer in de sfeervolle Slangenburgse Kerk worden gehouden. De insteek van dit concert is dat er wordt opgetreden door iemand die is verbonden aan de streek, aan familie hier of die hier heeft gewoond. Ook dit jaar is er een prachtig concert in voorbereiding voor vrijdag 30 december a.s.

Hanke en haar medemuzikanten

Pianiste Hanke uit Halle

Aan het woord over dit Oudjaarsconcert is Hanke Scheffer, pianiste en van oorsprong komend uit Halle. Van jongs af aan had deze talentvolle pianiste al een liefde voor muziek. Op 9-jarige leeftijd startte ze met pianoles, nadat ze op de blokfluit al was uitgespeeld. Via de muziekschool in Doetinchem, de vooropleiding in Arnhem en de bachelor en master op het conservatorium in Zwolle is ze afgestudeerd in 2019 met als hoofdvak piano. Na de Coronaperiode is ze weer volop aan de slag op diverse terreinen; als pianodocente, maar ook als muzikante in diverse verbanden. In Arnhem maakt ze deel uit van een musicalgezelschap. Ze deed met haar pianoduo Rabbit & Haas mee aan het Orlandofestival in Limburg, het oudste festival in Nederland op het gebied van kamermuziek. Een aantal jaren geleden heeft ze al eens een Oudjaarsconcert verzorgd met het Odayin Trio.

Het Oudjaarsconcert van dit jaar

Dit jaar is ze weer gevraagd voor het Oudjaarsconcert. Ze doet dit in een andere samenstelling dan de vorige keer; met bariton Harmen Severiens en mezzosopraan Lieke Geraats – van Oostenbrugge. Het repertoire past in de mooie omgeving van Slangenburg en in het winters jaargetijde. Dus laat je verrassen met de prachtige muziek van deze jonge, talentvolle mensen in de Slangenburgse Kerk op 30 december!

Intussen roepen de groene spechten luid naar elkaar. Of deze klanken nu echt muzikaal zijn, daarover kun je discussiëren, maar ze horen bij alle geluiden in het bos. Ook de buizerd laat een lange klank horen om te laten merken dat hij er is. De wind laat de bladeren aan de bomen rustgevend ruisen.

Concerten in het Koetshuis en het Kasteel

Ook in het Koetshuis bij kasteel Slangenburg worden concerten gegeven. Een voorbeeld hiervan is een wandelconcert met muziek. Tijdens een zeven kilometer lange wandeling door de prachtige natuur, met als eindpunt de kasteeltuin. Zo zijn er meerdere van dit soort activiteiten gepland, die de sfeer van het Slangenburgse bos gebruiken om de muziek te omlijsten.

Sietse Strating achter het orgel in de Slangenburgkerk

Muziek in de Slangenburgse Kerk

Bij muziek in de kerk denk je meteen aan een orgel. Dat is in de Slangenburgse Kerk ook zeker het geval. Sietse Strating, organist in dit sfeervolle kerkje, vertelt daar enthousiast over. Hij omschrijft het orgel in de Slangenburgse Kerk als een goed begeleidingsinstrument zonder al te veel verdere pretenties en weet hiermee zeker de zang in de kerk op gang te krijgen. Zelf ervaart hij de sfeer in de kerk als huiselijk, gezellig en laagdrempelig. Hij ondersteunt dan ook met veel plezier drie keer in de maand de diensten in de kerk met zijn sfeervolle klanken.

Daarnaast is het volgens dominee Helma van Loon de bedoeling om in de toekomst ook andere muzikale activiteiten te organiseren in de kerk zoals bijvoorbeeld een zondaglunchconcert. Daarover wordt nog verder nagedacht maar gaat dit jaar zeker navolging krijgen.

Midwinterhoornwandeling in de sneeuw

Zelfs de imposante midwinterhoorn is vele jaren in de winterse bossen rondom het kasteel te vinden. Jarenlang heeft D’ Olde Roop op tweede Kerstdag een midwinterhoornwandeling door de Slangenburgse bossen georganiseerd waarbij het geluid van de hoorn door de bossen schalde. Met sneeuw erbij een Charles Dickens achtig tafereel waar jong en oud op afkwam.

Naast bovengenoemde initiatieven zijn er zeker nog andere die niet zijn genoemd en die ook een bijdrage leveren aan een sfeervol en luisterrijk landgoed Slangenburg. En anders leveren de vaste bewoners wel hun dagelijkse muzikale omlijsting in het rustieke bos.


Muziekles op school IJzevoorde

Tekst: Toos Lenderink

Foto’s: Rian Wesselink en Toos Lenderink

Basisschool IJzevoorde aan de Loordijk heeft als motto ‘Natuurlijk bewegen’. Dit is een onderwijsconcept waarbij beweging en onderwijs in de open lucht centraal staan. Ieder kind mag daarbij zichzelf zijn en in eigen tempo leren. Alle groepen krijgen wekelijks muziekles van hun eigen leerkracht. Voor groep 4 komt één keer per week muziekdocente Miranda Loff van het Amphion Cultuurbedrijf, afdeling muziekschool. Zij geeft dwarsfluitles en ook muziekles op meerdere basisscholen. Omdat school IJzevoorde combinatieklassen heeft, mogen ook leerlingen van groep 3 hieraan meedoen.

Het is vandaag mooi weer en een enthousiaste Miranda komt met emmers en materialen aangelopen. De les is buiten en we gaan vandaag muziek maken met water! Behalve aan het begin en eind van de les, als de kinderen in een kring zitten, zijn de leerlingen de hele les actief bezig.

Ze worden in vier groepjes verdeeld, die rouleren. Elke opdracht speelt zich buiten in het gras af. Miranda legt de verschillende opdrachten uit waarna een aantal kinderen de emmers met water gaan vullen: iedere groep heeft water nodig. Bij de eerste opdracht moet je met een stokje tegen een fles met water slaan. Hoe meer water in de fles, hoe lager het geluid. “Dit kan ook met een bierflesje”,  merkt één van de kinderen op.

Bij de tweede opdracht worden fluitjes met water gevuld. Op een schaalverdeling staat aangegeven hoeveel water noot A, B, C, D, E, F of G weergeeft. De opdracht hier is om via pictogrammen een wijsje te fluiten, elk op de eigen toonhoogte.

Voor een volgende opdracht worden jampotjes met water gevuld. Hierin een buisje dompelen en boven dit buisje blazen. Als je het buisje op en  neer haalt door het water, hoor je dat hoe hoger het buisje komt, hoe lager het geluid wordt.

Bij een andere opdracht wordt er een instrument gemaakt door aan een stuk tuinslang met trechter eraan, aan de andere kant het mondstuk van een trompet vast te maken. Als je door het mondstuk blaast komt er geluid uit. Kinderen blazen hier een ritme, zoals met pictogrammen wordt aangegeven. Appel is bijvoorbeeld 2 x keer kort, peer 1 x lang. De emmer water is hier nodig om de mondstukken schoon te spoelen.    

“Ik vind buiten veel leuker dan binnen”, hoor ik zeggen. Soms lijkt het meer om het vullen, gieten en knoeien met water te gaan dan om de muziek. Maar er lopen heus echte muzikanten tussen. De één blaast in zijn eentje een solo, anderen proberen er samen een mooi klankenspel van te maken. Spelenderwijs wordt er geoefend met de lengte van een toon en geluisterd naar de toonhoogte. Met soms een nat T-shirt wordt er een kakafonie aan klanken geproduceerd. Het plezier spat er net zo hard vanaf als de waterdruppels.  Aan het eind van de les vraagt Miranda of ze het leuk vonden en legt uit dat je thuis met flessen water ook een toonladder kan maken. “Je hebt dan wel veel flessen nodig”. “En water”, komt er als reactie.


BOMEN KIEK’N

in de Slangenburg

Tekst en foto’s: Karin Wensink

Bomen, de longen van onze aarde. Het bos, bij uitstek de plek om even tot rust te komen, om  even op een vrijdagmorgen vrij te ademen. En misschien … aj dan om ow hen kiekt en i’j ziet al dat moois, da’j dat dan op de foto wilt zetten, wat kiekjes wilt maken. En heel misschien kom i’j toevallig met een groepjen bi’j mekare dat dat ok wilt. En as d‘r dan ok nog een fotograaf bi’j is den een betjen uutleg gif, dan heb i’j ‘n hele mooie margen.  

Effe kiek’n

In de ochtend van vrijdag 10 juni kwamen we met een groepje amateurfotografen uit de nabije omgeving van Slangenburg op de parkeerplaats van het kasteel bij elkaar om samen bomen te gaon kiek’n. Er waren bekenden en onbekenden en er was koffie en thee met wat lekkers. Na een korte uitleg van fotograaf/kunstenaar Rob Chevallier gingen we op pad. “Hoe kijk jij naar een boom? Als solitair, in zijn samenhang, in de reflectie van het water, naar de robuuste details van de bast, de vreemd gevormde takken of een zonnestraal door het bladerdek?” Terwijl  sommigen vlot doorliepen om het allermooiste als eerste te zien en te fotograferen, stonden anderen stil bij de eerste de beste boom om daar al iets van waarde vast te leggen. Na een rondje van ongeveer anderhalf uur stonden onze camera’s vol met foto’s.

Van kieken naar kiezen

Je twee beste foto’s uitkiezen valt nog niet mee. Toch was dat onze opdracht. Rob verzamelde alle uitverkoren foto’s en maakte er een presentatie van. Op vrijdag 17 juni kwamen we weer bij elkaar, dit keer bij de familie Vreman aan de Nijmansweg, vlakbij Halle. Per fotograaf bespraken we onze keuzes en kozen welke foto door mocht naar de volgende ronde, die van het exposeren.  

Expositie, i’j kiekt ow ogen uut

Op 30 juni werd er door een aantal mensen van de groep en onder begeleiding van Rob Chevallier een expositie ingericht in het zondagsschoolgebouwtje aan de Goorstraat 8 te Doetinchem. Geheel in lijn met het thema is gekozen om de foto’s op hout te bevestigen. Met een beetje fantasie loop je de foto’s langs als door een bos. De expositie was te bekijken van 1 tot en met 29 juli.

Dit mooie en leerzame project kwam tot stand na initiatief van onze vaste Boode-fotograaf Annie Overveld. De organisatie lag in handen van Anita Erkelens, projectleider Lang Leve Kunst en Naoberschap bij Amphion Cultuurbedrijf.