Een kijkje in de toekomst rond kasteel Slangenburg

Hanneke van de Velde

Eind dit jaar is het dan zo ver: na drie jaren aan voorbereiding worden het koetshuis en de landgoedwinkel bij kasteel Slangenburg verbouwd. Nol Verhoeven vertelt enthousiast over wat er allemaal staat te gebeuren in het koetshuis en de naastgelegen winkelruimte. Ook het grotere plan waar dit onderdeel van is, komt aan de orde.

Voorgeschiedenis

Sinds 2016 is Rijksmonument kasteel Slangenburg in eigendom van de Stichting Monumenten Bezit. Voor die tijd was het kasteel verbonden aan de Sint Willibrordsabdij. Dit heeft met name in de Achterhoek voor een wat gesloten imago gezorgd en een beperkte bekendheid van het kasteel. De koppeling met de abdij is er sinds 2010 niet meer. In dit jaar zijn werkgroepen (inclusief omwonenden van het kasteel en Staatsbosbeheer) geformeerd, die in 2017 hun plannen in de vorm van een gebiedsvisie hebben gepresenteerd. Het project van de komende verbouwing  is een direct gevolg van die gebiedsvisie.

Drie jaar geleden is ook subsidie aangevraagd bij LEADER voor de kosten van het verbouwingsproject en deze is inmiddels toegekend.


 

Toekomstplan van het kasteelterrein

De komende verbouwing van het koetshuis en de landgoedwinkel wordt nu eindelijk een feit. Eind van dit jaar starten de eerste werkzaamheden voor deze twee locaties. Deze verbouwing is onderdeel van een groter plan rondom kasteel Slangenburg. Dit heeft als doel een bezoekerscentrum te realiseren waarin kasteel, koetshuis en winkel een rol spelen. Door het koetshuis te verbouwen tot één bezoekerscentrum verbetert de toegankelijkheid voor het publiek, kan het gebouw het hele jaar door wél open en vormt het voorplein van het kasteel één geheel. Hierdoor komen er meer gasten en dagjesmensen in en om het kasteel, ook het hele jaar door. Duidelijk thema hier omheen is dat de rust en kleinschaligheid bewaard blijven. Na de verbouwing van koetshuis en winkel is er nog een aantal zaken dat te zijner tijd aan de orde kan komen. In de toekomst zal ook worden gezocht naar mogelijkheden om de kasteeltuin in haar oude luister te herstellen. De woningen nummers 5 en 7 aan de overkant van het koetshuis hebben sinds januari 2021 al een nieuwe bestemming als vakantiewoning.

De verbouwing van koetshuis en landgoedwinkel  

De opzet van de bezoekersruimte van het koetshuis blijft grotendeels hetzelfde. Er komt aan de tuinkant een deur naar de boomgaard. Deze is dan beter bereikbaar en ook te gebruiken voor een bruiloft of klein evenement. De keuken krijgt een complete metamorfose en wordt vernieuwd en voldoet daarmee meteen aan de eisen van deze tijd. Er komen een aparte spoelkeuken en een apart bereidingsgedeelte. Hierdoor vindt er een betere doorstroming plaats in de keuken.

De toiletten worden helemaal vervangen; er komt een moderne toiletgroep met vijf genderneutrale toiletten en een mindervalidentoilet. Hiermee gaat ook deze locatie helemaal mee met haar tijd. Deze toiletten zijn zowel vanuit het koetshuis als de landgoedwinkel makkelijk te bereiken via centrale ruimtes. Op de indicatieve tekening bij dit artikel is te zien hoe het er waarschijnlijk uit komt te zien (LET OP: wijzigingen nog voorbehouden).

Indicatieve plattegrond nieuwe situatie (wijzigingen nog voorbehouden)

De landgoedwinkel krijgt een plafond van planken op de grote balken. De dakconstructie is toch wel één van de aandachttrekkers van het gebouw en daarom blijven de prachtige spanten en gebinten gedeeltelijk nog te zien. Daarvoor wordt er aan de tuinkant boven de hilde een grote glasplaat geplaatst. Op termijn, in een volgende fase, wordt er nog gedacht om de ruimte die boven de winkel ontstaat, te gebruiken als vergaderlocatie. Hiervoor kan er dan een soort box op de zolder worden geplaatst die te gebruiken is als vergaderruimte.

De brandveiligheid van het pand wordt ook meteen op orde gebracht. De wand tussen de winkel en de naastgelegen woning wordt tot het plafond toe dichtgemaakt. Dit was nog een punt van aandacht dat nu meteen ingevuld kan worden.

De werkgroep landgoedwinkel van de Heerlijckheid Slangenburgh buigt zich de komende tijd over hoe de winkel zo efficiënt en klantvriendelijk mogelijk vorm te geven. Het is nu een mooi moment om daar weer eens opnieuw aandacht aan te geven. Doel van de herinrichting is te kijken hoe meer gebruik te maken van de zijkanten in de winkel, zowel in de breedte als de hoogte. Uiteraard zonder het specifieke karakter van de landgoedwinkel aan te tasten. Het is zeker niet de bedoeling dat de winkel een strakgetrokken HEMA-achtige invulling krijgt.

Met deze opzet ontstaat er een mooi voorplein bij het kasteel waar recreanten zeven dagen in de week terechtkunnen. Onverwachte sluiting van het koetshuis door een besloten feest komt dan ook niet meer voor. Er is in de nieuwe situatie namelijk dan wel de mogelijkheid tot het nuttigen van een hapje en een drankje.

Wanneer speelt dit alles?

De planning is dat er eind 2021 wordt gestart met de verbouwing. Een in verbouwingen aan monumentale panden gespecialiseerde aannemer, Claus aannemingsmaatschappij BV te Doesburg, gaat dan aan de slag. In de loop van het eerste halfjaar van 2022 worden de ruimtes opgeleverd.

De horeca-activiteiten van het koetshuis worden tijdens de verbouwing tijdelijk verplaatst naar het pand nummer 7 aan de overkant. Hier komt dan ook nog een bescheiden mogelijkheid om de producten uit de winkel te blijven verkopen. Zo kan de handel gewoon doorgaan tijdens de werkzaamheden en komen bezoekers niet maandenlang voor een gesloten deur.

Vooruitblik naar de toekomst

De gemeente Doetinchem heeft aangegeven interesse te hebben in een ondernemers inspiratiepunt Slangenburg. Eind oktober heeft daarover weer een gesprek plaatsgevonden. De exacte invulling hiervan is nog open en onzeker, evenals het beschikbare budget van de gemeente hiervoor.

Al met al genoeg plannen en ontwikkelingen om van kasteel Slangenburg en de bijbehorende gebouwen en omgeving een prachtig geheel te maken dat met vertrouwen de toekomst in kan gaan. [1] LEADER is een onderdeel van het overkoepelende Plattelandsontwikkelingsprogramma 2014-2020 (POP3). Het Plattelandsontwikkelingsprogramma is een Europees subsidieprogramma dat op de ontwikkeling van het platteland in brede zin is gericht. De focus van het programma ligt op innovatie en duurzaarzaameid in het landelijk gebied.


De Zumpe

Toos Lenderink

Het gebied De Zumpe waar wij als kind vol ontzag omheen fietsten. Hier mochten we niet komen, laat staan spelen. In het Slangenburgse bos mocht dat wel maar rond De Zumpe hing een mysterieuze sfeer; er was moeras en het was erg gevaarlijk daar! De laatste jaren komt dit gebied veel in het nieuws door allerlei veranderingen: de aanleg van de Oostelijke Randweg, verkoop van gronden en het feit dat de gemeente Doetinchem in 2014 opdracht van de provincie kreeg om de natuur (gebiedsuitbreiding) in De Zumpe te vergroten en versterken.

Gerrit Jan van Ochten is geboren aan de Zuivelweg (grenst aan De Zumpe) en heeft als kind veel in dit gebied rondgetrokken. Na meerdere omzwervingen, o.a. tien jaar gewerkt te hebben als apotheker en natuurgids geworden bij de IVN, woont hij sinds veertien jaar aan de Vossenstraat. Hij vertelt dat de Koninklijke Natuurhistorische Vereniging (KNNV) een belangrijk deel van het gebied in eigendom heeft en beheert. De Zumpe met de Buizerdwei, IJsbaanwei en Golfbroek zijn onderdeel van het landschap waartoe ook Groenendaal en Ruige Horst behoren. Het geheel (120 hectare groot) is opgedeeld en behoort aan verschillende eigenaren. Zo zijn bewoners van de Vossenstraat eigenaar van een deel van De Zumpe.

Samenwerking

Voor de uitvoering van genoemd project (gebiedsuitbreiding) is een goede samenwerking tussen de Gemeente Doetinchem, Waterschap Rijn en IJssel, Staatsbosbeheer en een aantal boeren nodig. Bereidheid bij de boeren om grond hiervoor uit te ruilen of vrijwillig te stoppen met de bedrijfsvoering is aanwezig.

Het eerste deel van het project is klaar, het tweede deel laat nog even op zich wachten. De aanleg daarvan gebeurt o.a. door afgraven van cultuurgrond. Daarbij komt stikstof vrij en dit zorgde eind 2019 voor stagnatie. Het gaat hierbij om 30 hectare grond, waaronder twee voetbalvelden die niet meer als zodanig worden gebruikt.

Unieke bodemstructuur

Het unieke van dit natuurgebied is dat er twee veenlagen in de grond zitten. Hierdoor wordt het grondwater omhoog gestuwd. Vanuit het noordoosten komt kalkrijk en vanuit het zuidwesten kalkarm grondwater. Dan zijn er ook nog verschillende zuurgraden in het grondwater die zorgen voor heel diverse plantengroei. Door een jarenlange overbemesting waren veel planten verdwenen. Na het afgraven, het weer laten ontstaan van vennen en verwijderen van opslag zoals berken, wilgen en elzen, blijken oude zaden hun kracht niet verloren te hebben. Veel plantensoorten die op lijsten van meer dan 70 jaar geleden voorkwamen, zien we weer terugkomen.

Nieuwe fauna

En met de flora komt ook de fauna. Er leven 32 libellesoorten en 12 soorten sprinkhanen. Gerrit Jan zette zelf een scheve tak in één van zijn vijvers en kon genieten van de ijsvogel die hier op afkwam. In het hele perceel komen veel meer vogels voor de laatste jaren. De ingrepen die hier in de natuur worden gedaan gebeuren heel zorgvuldig en in overleg met alle betrokkenen. Het is een uniek gebied door het aanwezige kwelwater. Je kunt er veilig wandelen als je op de natuurlijke wandelpaden blijft. Hondeneigenaren moeten de honden verplicht aan de lijn houden. Er lopen veel reeën in dit gebied.

De Zumpe is mooi en heel divers en verdient het om beschermd te worden, door burgers, wandelaars en eigenaren. Gerrit Jan vindt het daarom ook geen goed idee een tankstation vlakbij dit gebied te plaatsen. www.Zumpe.nl